Demək olar ki, hər şirkətdə və hər bir liderdə vizyon, vizyoner və geniş baxışdan bəhs olunur. Önünə bir çox məqsəd qoyaraq vizyon görüşünü daim müsbət bir şəkildə istifadə edirik.
Bəs vizyon nədir?
Vizyonun tərifləri çoxdur, ancaq bunu sadəcə “Gələcəyin rəsmi” olaraq da qeyd edə bilərik. Vizyon sahibi olmaq ifadəsini də gələcək ilə bağlı müəyyən bir rəsim (fikir) sahibi olmaq ilə ifadə edirik.
Gələcəyin mənzərəsinə gəldikdə, xəyal ilə əlaqələndirilir. Ancaq bir vizyonun xəyaldan fərqi budur ki, vizyon gələcəyə əsaslanan səriştələrə və həmçinin dəyərlər daxilində əldə ediləcək bir yerdir və xəyal mövcud vəziyyətlə heç bir əlaqəsi olmayan gələcək üçün bir görüntüdür. Vizyon özümüzü gələcəkdə gördüyümüz yerdir. Gələcəkdə özümüzü orada görməsək və ya orada olma ehtimalı olmasa da, olmaq istədiyimiz yerdir.
Bəlkə də xəyal ilə vizyon arasındakı fərqi aşağıdakı kimi izah etmək daha məqsədə uyğun olardı. Bu gündən gələcəyə baxaraq şəxsi, ailənizdə və iş həyatınızda 5, 10 və ya 20 ildə nə etdiyimizi görmək istəyirik. Bu vizyon haqqında düşünərkən bu gündən etibarən oraya necə çatacağımız barədə az-çox fikirlərimiz olur.
Xəyal bu gündən gələcəyə baxarkən özümüzü damdan düşmüş kimi tapmaq istədiyimiz yerdir. Beləliklə, gələcək haqqında düşüncələriniz xəyaldır, yoxsa vizyonun ifadəsidir? Gəlin, öz baxışımızı bir az sorğulayaq.
Beş il sonra bir bahar səhərində günümə başladığımda necə bir gün məni xoşbəxt edəcək?
O gün hansı evdə oyanacağam?
Hansı işə getməliyəm?
Evim, ailəm, işim, bütün detallarımla günüm necə keçəcək, xoşbəxt və uğurlu hiss edəcəm?
Bu sualların cavabları nə qədər konkretdirsə, gələcəyə dair mənzərə nə qədər aydın olarsa, onları yaşamaq ehtimalı bir o qədər yüksək olacaqdır. Qeyri-müəyyənliklər nə qədər çox olsa, ifadə etmək istədiyiniz bir vizyon deyil, bir xəyal olacaqdır. Bu olduqda isə nə beş ildən, nə də on ildən sonra istədiklərinizə çatmaq sizin əlinizdə olmayacaq. Gələcəyiniz sizdən başqa fərqli dəyişənlərdən asılı olacağından, “Taleyin qurbanı” sinifində başqalarının çəkdiyi bir həyat yaşayacaqsınız.
Vizyon ilə bağlı bir çox təlimdə qarşılaşdığım ilk suallar belədir:
Bu qədər qeyri-müəyyənlik olan bir ölkədə gələcəyimi necə təyin edə bilərəm? Böhranlar və iqtisadi şərtlər gələcəkdə istədiyim yerə çatmağımın qarşısını almayacaqmı? Bu suallar əslində “fatalist yanaşma”nın bir əksidir və “gələcəyim məndən deyil, xaricindəki digər şeylərdən asılıdır”.
Vizyon qabiliyyətinə sahib olmaq gələcəyin aydın bir mənzərəsinə sahib olmaq deməkdir. İdrakdakı seçicilik, hansı bir gələcəyi istədiyimizi düşündüyümüz andan başlayır. Düşündüyümüz gələcəyə çatmaq üçün tələb olunan qaynaqlar, qavrayış seçiciliyi ilə aktivləşdirilir və bizi düşündüyümüz və istədiyimiz gələcəyə yönəldir.
Bütün məqsədli insanların vizyonları vardır. İdrakdakı seçicilik bizə istədiyimiz gələcəyə çatmaq, gələcəklə bağlı dəqiq şəkillərimiz olduqda mənbələri görmək və qiymətləndirmək üçün imkanlar təqdim edəcəkdir. Bir vizyonumuz yoxdursa, fürsətlər və mənbələr bizim yanımızdan onları görmə şansımız olmadan gəlib keçəcəkdir.
