Son illərdə iqtisadi ədəbiyyatda nüfuzunu artıran “davranış iqtisadiyyatı” anlayışı ilə əlaqəli marketinq araşdırmaları nəticəsində, insanlar təkcə rasional qərar qəbul etmirlər, eyni zamanda xarici amillərin təsiri altında irrasional qərarlar da verirlər. İqtisadçılar tərəfindən edilən bir çox təcrübələr, insanların “istehlak” qərarı verərkən əsassız şəkildə irrasional qərar qəbul etməyə yönümlü olduqlarını düşünürlər. Əslində bu qərarların “niyəsini” daha çox neyromarketinq sahəsini araşdırdıqda cavab tapmaq olar. Məlumdur ki, 5 duyğu orqanımız var və bunlar bir-biri ilə bağlı olub, duyğu və hissləri idarə etməyimizdə mühüm rola malikdirlər. Bu mövzumuzda sizə səsin təsiri barədə danışacağıq.
Bir mühitdə rəngdən qoxuya, işıqdan tutmuş səsə qədər hər bir şey insanların hisslərini stimullaşdıra bilər və ağılsız qərarlar qəbul etdirə bilər.
Julian Treasure…
Səsin təsiri demişkən vurğulamaq lazımdır ki, insan davranışına səsin təsiri şübhəsizdir. Səs mütəxəssisi adlandırılan Julian Treasure 2009-cu ildə etdiyi TEDX çıxışında səsin fizioloji, psixoloji, davranış təsiri haqqında danışdı. Nümunələri ilə Julian Treasure, ətrafdakı səsin hormonlarımızdan, stres səviyyəmizdən, bir mühitdə hiss etdiyimiz güvəndən və çox şeydə müəyyənedici təsiri ola biləcəyini qeyd etdi. O, iş görüşlərində səs tonunun düzgün təyin edilməsinin işə qəbulda böyük rol oynadığını da vurğulamışdı.
Bəs səs istehlakçı davranışına necə təsir edir?
Gəlin, məhz bu suala misallar üzərindən baxaq. Məsələn: Fransız və Alman şərabları satılan mağazada, ənənəvi Fransız musiqisi çalınır, digər gün isə ənənəvi Alman musiqisi çalınır. Alman musiqisi səsləndikdə satılan şərabın 73% -i alman, Fransız musiqisi çalınanda satılan şərabın 77% -i fransız olur. Təcrübədən sonra səslənən musiqilər barədə soruşulduqda, müştərilərdən musiqiyə diqqət etmədikləri cavabı alınır.
Səsin təsiri barədə başqa bir misalda, Milliman-ın 16 gün ərzində bir restoranda etdiyi müşahidələrlə, restoranda səslənən musiqi; işçilərin yemək verdikləri vaxtdan müştərilərin yeməklərini tamamlamağa qədər bir çox fərqli mövzuda həlledici olduğunu ortaya qoyur. Əslində deyilənlərə görə restoranda həzin musiqilər olmalıdır ki, səsin təsiri nəticəsində insanlar vaxtlarını daha çox keçirdib, daha çox sifariş etsinlər.
Ancaq maraqlı bir şey budur ki, marketlər üçün bu qayda keçərli deyil. Daha çox şən, oynaq və trend musiqilərin səslənməsi arzuolunandır. Düşünülür ki, əgər həzin klassik bir musiqinin marketdə səslənməsi, insanları bəzən çox da gərəkli olmayan bir məhsulu almaqdan boyun qaçırda bilər.
Əlaqəli yazı: http://markzone.az/neyromarketinq-nedir/
