Maliyyə portfeli dedikdə, fərdi, investisiya şirkəti, maliyyə institutu və ya hedc fondu tərəfindən saxlanılan investisiya və ya maliyyə aktivləri toplusu başa düşülür.
Maliyyə aktivlərinin bu qruplaşdırılmasına qızıl və əmlakdan tutmuş səhmlər, istiqrazlar və pul ekvivalentlərinə qədər hər şeyi daxil etmək olar. Əslində investisiya portfeli bu maliyyə aktivlərinin hamısını daşıyan böyük bir portfel rolunu oynayır.
Daha geniş desək, portfel səhmlər, istiqrazlar, müxtəlif mallar, valyuta və pul ekvivalenti kimi maliyyə aktivlərinin, eləcə də fond tərəfdaşlarından ibarət olan qrupdur. Həmçinin portfel daşınmaz əmlak, incəsənət və özəl investisiyalar kimi qeyri-açıq, satıla bilən qiymətli kağızlardan da ibarət ola bilər. Pul bazarı hesabları düzgün işləmək üçün bu konsepsiyadan istifadə edir.
İnvestorlar çoxlu sayıda da portfelə sahib ola bilərlər. Bu seçim investorun hədəflərindən asılıdır.
Portfel Sinifləndirməsi
İnvestisiya portfeli, risk dərəcəsinə uyğun olan bölgünü həyata keçirmək üçün birçox investisiya növlərini təmsil edən müxtəlif ölçülü hissələrə ayrılmış bir “tort” kimi düşünülə bilər. Portfel qurmaq üçün müxtəlif növ qiymətli kağızlardan istifadə edilə bilər, lakin ən çox səhm və istiqrazdan istifadə olunur.
Səhmlər əsasən bir şirkətin kiçik bir parçası və ya pay sənədidir. Şirkət mənfəətinin bir hissəsini dividend ödədikdə və ya şirkətin dəyəri artdıqda, sahib olduğunuz səhmlərin də dəyəri artdığına görə daha çox pul qazanırsınız. Məsələn, təsəvvür edin ki, 10 il əvvəl Amazon səhmini satın almışdınız və hal-hazırda səhmin dəyəri milyonlarla dollardır.
İstiqrazlar borc qoyuluşudur. İstiqrazlar vasitəsi ilə adətən bir korporasiya və ya hökumətə pul borc verirsiniz. İstiqrazın şərtləri istiqrazın ödəmə müddəti və hesablanacağı faizlərlə müəyyən edilir. İstiqrazlar da səhmlərin alqı-satqısı ilə birlikdə birjalarda alınıb satıla bilər.
İstiqrazlar səhmlərə nisbətən daha etibarlı investisiya hesab olunur; onların dəyəri səhmlərin dəyəri qədər böyük və dəyişkən deyil. Dəyərinin səhmdən daha az olması istiqrazın riskinin daha az olması ilə əlaqədardır.
Səmərəli və Səmərəsiz Portfellər
Portfellər riskdən və əsasən də gözlənilən gəlirdən asılı olaraq səmərəli və ya səmərəsiz ola bilər. Səmərəli və ya effektiv portfel, müəyyən bir riskə görə ən çox gözlənilən gəliri təqdim edən investisiya portfelidir. Səmərəli portfel Optimal Portfel də adlandırıla bilər. Bunun əksinə olaraq, səmərəsiz bir portfel, risk və mükafat nisbəti zəif olan bir investisiya portfelidir və portfeldən gözlənilən gəlir sahib olduğu risk miqdarı ilə müqayisədə çox aşağı olur.
Amerikalı iqtisadçı Harry Markowitz-in Müasir Portfel Nəzəriyyəsinə (Modern Portfolio Teory) görə, bir aktivin riski və ya gəliri, portfelin ümumi risk və gəlirinə təsiri ilə qiymətləndirilməlidir. Gözlənilən gəlir müəyyən bir risk səviyyəsinə görə qarşılanmadıqda və ya müəyyən bir gəlir səviyyəsinə çatmaq üçün tələb olunan risk çox yüksək olduqda, portfelin səmərəsiz bir portfel olduğu deyilir. Digər tərəfdən, bir portfel əgər ən kiçik risk dərəcəsi ilə ən yüksək gəliri olan qiymətli kağızlardan ibarətdirsə, bu səmərəli bir portfel sayılır.
Mənbə: capital.com , investopedia.com , northwesternmutual.com
Data İnteqrasiyası nədir və niyə vacibdir? adlı yazımıza buradan keçid edə bilərsiniz.
