Bir çox insan müxtəlif mühitlərdə, xüsusən iş həyatında yetərsizlik hissi yaşayır. Zaman-zaman özlərində özgüvən əskikliyi olduğunu hiss edirlər. Əgər iş həyatında əhəmiyyətli bir uğur əldə etmisiniz, amma bunu hələ də xarici amillərlə əlaqələndirirsinizsə və ya “saxtakarlıq” hissi keçirirsinizsə, “imposter sindromu” yaşamış ola bilərsiniz.
“İmposter Sindromu” nədir?
“İmposter Sindromu” anlayışı ilk dəfə 1978-ci ildə psixoloqlar Susanne A. Imes və Pauline R. Clance tərəfindən daha çox qadınlara təsir edən bir fenomen olaraq tanıdıldı. 1970-ci illərdə gündəmə gəlsə də, mükəmməllik təzyiqi yüksək olduğu günlərdə həm qadınlara, həm də kişilərə təsir etdiyi müşahidə olunmuşdur.
İnsanın zəkası, istedadı sayəsində yüksək nailiyyətlər əldə etsə də, saxta olduğu kimi hiss edir. Başqa sözlə, imposter sindromundan əziyyət çəkən insanlar vicdansız olduqlarına inanırlar, qazandıqlarına layiq olmadıqlarını düşünürlər və bunun bir gün ortaya çıxacağından narahatdırlar. Bu sindrom çox vaxt yüksək vəzifələrə çatmış, ailəsi tərəfindən müvəffəqiyyət gözləntisi və təzyiqi ilə böyüyən qadınlarda görülür.
Alexa Chung, karyerasında əldə etdiyi nailiyyətlər qarşısında özünü yetərsiz hiss etdiyini söyləmişdi. Bəzi iddialara görə Albert Eynşteyn də bu hisləri yaşamışdır. Eynşteynin “özümü saxtakar kimi hiss etməyi dayandıra bilmirəm” cümləsi buna işarə olaraq göstərilir. Bu hissin daha çox yüksək vəzifəli və təzyiq altında görülən işlərdə yaşandığını deyə bilərik. İşində yüksək performans göstərərək, uğurlar qazanan, irəliləyən insanlar özlərinə tez-tez “bu nailiyyətlərə həqiqətən layiqəmmi?” sualını verirlər.
İmposter sindromu – əlamətləri nələrdir?
İmposter sindromu yaşayanlar işlərində nə qədər irəliləsələr də, özlərini səriştəli və bacarıqlı hiss etmirlər. Çatdıqları mövqenin bacarıqlarına görə olduğuna inanmırlar və hətta müvəffəqiyyət hissi onları rahatsız edir. Bu insanların ən gözə çarpan xüsusiyyəti, müvəffəqiyyətlərinin saxta və müvəqqəti olduğuna, əsas səbəbinin bir gün üzə çıxacağına və fırıldaqçılıqda günahlandırılacağına inanmalarıdır. Bu, güclü bir narahatlığa və inkişafdan imtina etmələrinə səbəb ola bilər. Bir növ vicdansız mənlik inkişaf etdirdikləri üçün bunun ortaya çıxmasından narahatdırlar. Bir sözlə, bu insanlar nə qədər yüksəkliyə çatsalar da, birdən geri çəkilərək hazırki inkişaf imkanlarını əllərinin arxası ilə itələyə bilirlər. Bu insanlar irəliləmələrinin özləri tərəfindən deyil, şans işi olduğuna inanırlar. Əslində bir gün onların saxtakarlıqlarının ifşa olunacağından qorxu hiss keçirirlər.
Yeni Walmart+ Xidməti adlı yazını oxumaq üçün bura kliklə.
