Beynəlxalq Bərpa Olunan Enerji Agentliyi (IRENA) tərəfindən hazırlanan ‘Qlobal Bərpa Olunan Enerji Outlook’ hesabatına görə, koronavirus dövründə yaşanan iqtisadi problemlər bərpa olunan enerji yatırımları üçün bir fürsətdir. Hesabata görə bərpa olunan enerji qoyuluşları iqtisadi müxtəlifliyi və ölkələrin zərbələrə qarşı müqavimətini artırır. Bundan əlavə, dekarbonizasiya üçün qoyulan investisiyalar trilyonlarla dollar iqtisadi ölçüdə gəlir əldə edərkən milyonlarla yeni iş yeri imkanı yaradır. Bərpa olunan enerji investisiyaları koronavirusun yaratdığı iqtisadi problemlərin həlli üçün davamlı və ədalətli iqtisadi bərpanı dəstəkləyir.Bunun dünya ölkələri üzərində xeyli müsbət təsirinin olacağı bildirilir. Bərpa olunan enerji mənbələrinə qoyulan investisiyalar havanın daha az çirklənməsini və müxtəlif iqtisadi imkanları təmin etməklə daha sağlam və firavan gələcəyə yol aça bilər.
98 Trilyon dollarlıq artım
Hesabatın nəticələrinə görə, karbonlaşma üçün edilən investisiyalar böyük sosial-iqtisadi fayda təmin edəcək və 2050-ci ilə qədər qlobal ÜDM-i 98 trilyon dollar artıracaqdır. Bundan əlavə, bərpa olunan enerji sektorunda təxminən 42 milyon yeni iş yerinin yaradılması nəticəsində məşğulluq hazırkı səviyyədən 4 dəfə artacaqdır. Üstəlik bu rəqəm 21 milyon enerji səmərəliliyi və sistem rahatlığının bir hissəsi olaraq 15 milyon yeni iş yeri əlavə edə bilər. Beləliklə, dünya ölkələrinin iqtisadiyyatı daha davamlı olacaq və xarici zərbələrə hazır olacaqdır.
8 dəfə çox qənaət
Yenilənə bilən enerji sərmayələri, sağlamlığı və ətraf mühit xərclərini nəzərə alaraq, öz xərclərinə səkkiz dəfədən çox qənaət edəcəkdir. Təmiz hava ilə dünya üzərində hər bölgəsində sağlamlıq və rifah yaxşılaşacaq. Bu investisiyalar 2050-ci ilə qədər qlobal enerji istehsalından karbon tullantılarını ən azı 70 faiz azalda bilər və Paris Sazişinin məqsədlərini daha əlçatan edə bilər. Yaşıl hidrogen yanacağının istifadəsi sənayedə və nəqliyyatda istifadə olunan texnologiyaların elektrikləşdirilməsi tullantılarda azalmaya doğru bir yol təqdim edir.
İqtisadiyyatın canlanmasını təmin edə bilər.
“Az karbonlu gələcəyin davamlı qurulması genişmiqyaslı infrastruktur və investisiya tələb edir “deyən Avropa İqlim Fondunun baş meneceri Laurence Tubiana ” Bərpa olunan enerjiyə əsaslanan enerjinin çevrilməsini sürətləndirmək, bu gün çox ehtiyac duyulan iş yerlərinin açılması ehtiyacını qarşılayaraq iqtisadiyyata müsbət töhfə verə bilər. Bununla havanın keyfiyyəti, insanın sağlamlığı və rifahı yaxşılaşacaq.” fikri ilə çıxış etmişdir.
Tarixi imkan
Dünya iqtisadiyyatındakı tənəzzülü post-koronavirus ölkələrinin gündəminə səfərbər etmək üçün fərqli strategiyaların müəyyənləşdirilməsini proqnozlaşdırırıq. Bu strategiyaları müəyyən edərkən ölkələr üçün iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və enerji çevrilməsini sürətləndirmək üçün tarixi bir fürsət olacaqdır.
Enerji sektorundan karbon qazı tullantıları son 10 ildə hər il təxminən 1 faiz artmışdır. Sağlamlıq böhranı və neft qiymətlərinin kəskin enməsi 2020-ci il tullantıların artmasına təsir göstərsə də, uzun müddətli meyllər bir müddət sonra keçmiş vəziyyətinə qayıdacaqdır. Dəyişən Enerji Ssenarisi, Paris Sazişində göstərildiyi kimi qlobal istiləşməni 2 dərəcə məhdudlaşdırmaq məqsədinə uyğun iqlim riskləri baxımından etibarlı bir yol təqdim edir.
45 milyon dollar investisiyaya ehtiyac var.
Proqnozlaşdırılan enerji çevrilməsinin hər xərclədiyi üç dollardan səkkiz dollara qədər olan xərcləri ödəmək xüsusiyyəti var. Dəyişən Enerji Ssenarisinin planlaşdırılan Enerji Ssenarisinin dəyərindən 19 trilyon dollar çox olmasına baxmayaraq, 2050-ci ilə qədər ən az 50 trilyon dollar dəyərində qazanc gətirəcəyi proqnozlaşdırılır. Hərtərəfli dekarbonizasiya perspektivi xalis sıfır hədəfə çatmaq üçün Transforming Enerji Ssenarisindən 16 trilyon dollar tələb edir. Bu rəqəm karbon qazı tullantılarının tamamilə sıfırlanması halında 26 trilyon dəyər meydana gətirərək 45 trilyon dollarlıq əlavə investisiya tələb edir. Lakin, hətta bu ssenarinin dəyəri 2050-ci ilə qədər cəmi 62 trilyon qazancdan aşağıdır.
Hesabatdan bəzi qeydlər:
Planlaşdırılan Enerji Ssenarisi: Paris Sazişi çərçivəsində təqdim olunan MDB Bəyannamələrində və digər planlaşdırılmış hədəf və siyasətlərə əsaslanaraq aparılır.
Dəyişən Enerji Ssenarisi: Yenilənə bilən enerji texnologiyalarının və enerji səmərəliliyinin iqlim hədəflərinə töhfə verəcəyi və sürətlə artacağı ehtimalına əsaslanaraq iddialı və real variantları qiymətləndirir.
Hərtərəfli Decarbonizasiya Perspektivi: Enerji sektorundan və sənaye proseslərindən CO2 emissiyalarının daha da azaldılması və ya yenidən qurulması variantlarına toxunur.
Sosial-iqtisadi təhlil: Makro şkalada hazırlanmış ekonometrik model E3ME vasitəsilə qlobal miqyasda enerji sistemləri və iqtisadiyyatlar arasındakı əlaqəni qiymətləndirir.
Mənbə: hurriyet.com
Neftin qiyməti rekord həddə endi! haqqında məqaləyə nəzər yetirmək üçün buraya klikləyin.
