Vizyona doğru uzun müddətli yola strategiya deyilir.
Strategiya haqda bəzi miflər
- Strategiya gələcək haqdadır. Məsələn, 5 il sonra haqda. Hətta bu mifə arxalanaraq bəziləri iddia edir ki, müasir biznes mühiti tez-tez dəyişdiyi üçün strateji planlama mənasızdır. Kökündən yalnışdır. Strategiya ümumi yol xəritəsidir. Həm də bu gün haqdadır. Bu gün verdiyimiz qərarlar, atdığımız addımlar strategiya ilə səsləşməlidir, strategiyaya tərs olmamalıdır.
- Strategiya 100-200 səhifəli sənəddir. Əsli isə budur ki, 100-200 səhifəli sənəd strategiya ola bilməz. Şirkətin strategiyası maksimum konkret olmalıdır, uzun-uzadı söz yığını olmamalıdır. Şirkət nə istədiyini (yolunu) elə aydın şəkildə bilməlidir ki, konkret ifadə edə bilsin.
- Strategiya böyük şirkətlərin işidir. Bəziləri düşünür ki, bizdə böyüyəndə strategiyamız olar. Çox yanlış düşüncədir. Əgər normal biznesdən danışırıqsa, ölçüsündən asılı olmadan yol xəritəsi olmalıdır. Əks halda yalnız kor-koranə şəkildə işdən danışa bilərik.
- Strategiya qəliz sənəddir. Qətiyyən. Yaxşı strategiya o strategiyadır ki, maksimum dərəcədə aydın olsun.
- Strategiya rəhbərliyə aid məsələdir. Strategiya o vaxt işlək hala gəlir ki, bütün işçilər tərəfindən qavranılsın, qəbul edilsin. Əks halda lazımsız “kağızdır”. O, strategiya deyil. Şirkətin bütün üzvləri şirkətin yolunu bilməlidir ki, o yolla getsinlər, o yola sadiq olsunlar.
Strategiyanın hazırlanması
Strategiyanın hazırlanmasına müxtəlif cür doğru yanaşmalar ola bilər. Mən burda nümunə olaraq bir yanaşmanı təqdim edirəm.
Şirkətin strategiyasının hazırlanması və icrası prosesi ümumi olaraq aşağıdakı şəkildədir:
1. Araşdırmalar və təhlillər
2. SWOT (Şirkətin üstün cəhətləri, zəif cəhətləri, imkanları və təhlükələri) təhlilin hazırlanması
3. Kritik uğur faktorlarının müəyyən olunması
4. Şirkətin ana strategiyasının hazırlanması
5. Strategiyadan irəli gələrək taktiki planların (fəaliyyət planlarının) hazırlanması
6. Strategiyanın kommunikasiyası
7. Strategiyanın icrası
8. Strategiyanın vaxtaşırı qiymətləndirilməsi
Prosesin tərkib hissələrinin hər biri haqda daha ətraflı məlumat verməkdə fayda var. Hər birinə ayrı-ayrılıqda baxaq:
1. Araşdırmalar və təhlillər.
Dərin araşdırma və təhlillər aparmadan strategiya hazırlamaq olmaz. O strategiya özü də dərin olmaz. Bu mərhələyə Diaqnostika mərhələsi də deyilir. Diaqnostika nə qədər düzgün və dərin olarsa, “Resept” (burda strategiya) də o qədər düzgün olar. Aşağıda hansı araşdırma və təhlillərin aparılması göstərilmişdir.
– Satış nəticələrinin təhlili.
– Xərclərin təhlili.
– Məhsulun portfelinin təhlili.
– Ümumi biznes modelin, biznes proseslərin, prosedurların təhlili.
– İşçilərin bilik səviyyəsinin təhlili.
– İşçilərin performasının təhlili.
– İşçilərin məmnunluq, motivasiya səviyyəsinin araşdırılması.
– Bazardakı əmək haqqı səviyyəsinin araşdırılması.
– Məhsulların keyfiyyətinin araşdırılması.
– Bazar payının müəyyən edilməsi.
– Bazarın bölgüsünün təhlili.
– Marka və qiymət siyasətinin aparılması.
– Rəqib məhsulların qiymətlərinin təhlili.
– Rəqib məhsulların ticari şərtlərinin təhlili.
– Rəqiblərin marketinq aktivliklərinin araşdırdırılması.
– Distiribusiya vəziyyətinin yoxlanılması.
– Satış nöqtələrindəki vəziyyətin araşdırılması.
– Mağazaların biznes modelinin təhlili.
– Məhsulların rəfdən hərəkətinin təhlili.
– Müştəri məmnuniyyətinin təhlili və s.
Strategiya: Hədəfə aparan yol adlı yazımızı oxumaq üçün bura daxil olun.
